چاپ لترپرس (چاپ حروفی) Letterpress چیست ؟

لترپرس، یکی از روش های چاپ برجسته، از قدیمی ترین روش های چاپی است و تا اوایل سال های ۱۹۷۰ عمده ترین روش چاپی بود که در سطح وسیعی مورد استفاده قرار می گرفت.

لترپرس یک روش چاپ برجسته هست که در اون تصاویر پس از برخورد مرکب با سطح برجسته لوح از روی اون بر روی مثلا کاغذ منتقل می شوند. روش لترپرس یکی از روشهای اولیه و اساسی چاپ بوده روشی که گوتنبرگ پدر صنعت چاپ اون رو به عنوان یکی از اصلی ترین روش های چاپ ابداع و مطرح کرد.

اصطلاح لترپرس در نگاه اولیه که ما بهش داریم شاید اشاره به برجسته بودنه این روش نداشته باشه چون معنی اون « چاپ حروف » هست. دلیل این نامگذاری بیشتر تاریخی هست و به طور خلاصه علتش این هست که روش لترپرس یکی از روش‌هایی بوده که ابتدا از اون برای چاپ حروف چاپی استفاده می کردن و در اون مقطع روشی که برای چاپ تصاویر به کار می رفته عموما جدا از روش چاپ حروف بوده. پس اساسا از لترپرس برای چاپ حروف استفاده می شده . قدیمی ترین روش کار هم برای آماده کردن لوح چاپ، استفاده از روش حروف چینی، حروف چاپی سربی در کنار هم و استفاده از اون برای چاپ بوده. که به مرور به ظهور انقلاب صنعتی، اختراع عکاسی و روش های نوین جای خودش رو به روش های دیگه حروف چینی داد.
لترپرس به انگلیسی : (Letterpress printing) یکی از روش‌های چاپ برجسته از قدیمی‌ترین روش‌های چاپی است و تا اوایل ۱۹۷۰ عمده‌ترین روش چاپی بود که در سطح وسیعی مورد استفاده قرار می‌گرفت پیدایش چاپ افست و دیگر روش‌های چاپی به دلیل سرعت بیشتر و کیفیت بهتر و هزینه کمتر جایگزین چاپ برجسته یا لترپرس شد. چاپ افست و دیگر روش های چاپی به دلایل زیادی که شامل سرعت بیشتر و کیفیت بهتر و هزینه کمتر است جایگزین چاپ برجسته لترپرس شد.

تا آن جا که مشخص شده است، شکل اولیه این روش با کنده کاری بر روی قطعات چوب انجام می شده، به صورتی که پس از کنده کاری و تراشیدن چوب، تصویر مورد نظر به شکل برجسته ظاهر شود. سپس با قرار دادن کاغذ بر روی لوح چوبی که به آن مرکب زده شده و وارد کردن فشار، عمل چاپ انجام می گرفته است. بعده‌ها حروف چاپی از جنس چوب تراشیده می شد که پس از آن حروف سربی متحرک اختراع شده و جایگزین چوب گردید.

اختراع حروف متحرک در اروپا را عموما به یوهان گوتنبرگ نسبت می دهند. وی در سال های ۱۴۴۰ میلادی شروع به تجربه اولین کار چاپی نمود و شهرت وی به دلیل تکامل و گسترش حروف متحرک و ارائه آن به بازار کار تجاری در سال ۱۴۵۰ بود که اولین کتاب خود را با استفاده از این روش در سال ۱۳۵۵ به چاپ رساند. اختراع چاپ را نمی توان به گوتنبرگ نسبت داد، بلکه باید گفت که وی با اختراع خود، روش چاپ لترپرس را به مرحله عمل رساند و توانست با امکانات موجود و دانش خود، آن را به مرحله کار تجاری نیز وارد کند.

اجزای حروف به صورت جداگانه و با پمپ کردن فلز مذاب در قالب حروف با ابعاد بسیار دقیق تولید می شد، بعد از آن حروف به صورت یک خط یکپارچه تولید شد. در ماشین های لترپرس مسطح حروف سربی در یک شاسی فلزی بسته شده و سپس با دقت کامل بر روی صفحه ماشین لترپرس قرار داده می شود. ارتفاع شاسی به صورتی تنظیم می شود که سطح برجسته حروف به صورت یکنواخت مرکبی شده و چاپ بدهد، قسمت های بدون چاپ نیز در ارتفاع پایین تر قرار گرفته و چاپ نمی شوند.

حکاکی با دست بر روی چوب و فلز به عنوان یک روش کاری برای تولید تصاویر برجسته که به همراه حروف چاپ می شوند تا قرن بیستم ادامه پیدا کرد. کاربرد تکنیک عکاسی در چاپ امکان کلیشه سازی و حکاکی با استفاده از عکس را پدید آورد و به این وسیله روش تولید حروف برجسته با به کارگیری تکنیک عکاسی به همراه روش های مکانیکی پدید آمد.

اولین ماشین چاپ با استفاده از صفحات چوبی ساخته شد که مجهز به یک پیچ عمودی برای بالا و پایین آوردن صفحه تخت آن بود که به وسیله آن کاغذ را بر روی حروف مرکب خورده فشار می داد تا عمل چاپ صورت گیرد. پیشرفت های بیشتر از سال ۱۷۹۸ ادامه پیدا کرد و در آن زمان اولین ماشین چاپ دستی که از آهن ساخته شده بود، به بازار عرضه شد و به دنبال آن اولین ماشین چاپ سیلندری که با نیروی بخار کار می کرد، در سال ۱۸۴۱ معرفی گردید و پس از آن ماشین چاپ با سیلندر مدور یا روتاتیو ساخته شد که در آن از پلیت های نیم دایره فلزی موسوم به اشتریوتایپ استفاده می شد که بعدا جای خود را به پلیت های قابل انعطاف از جنس لاستیک و پلاستیک داد.

روش چاپ لترپرس بیش از ۵۰۰ سال به عنوان مهم ترین و فراگیر ترین روش چاپی شناخته شد و با ظهور روش چاپ افست سهم آن در بازار چاپ از سال های ۱۹۶۰ رو به افول نهاد و از اوایل سال های ۱۹۷۰ چاپ افست مشخصا جایگزین لترپرس شد.

ما روشهای مختلف چاپی داریم که تقسیم بندی‌های برای اونها از ابعاد مختلف وجود داره . یکی روشهای تقسیم بندی روش های چاپ روشی هست که در اون ما لوح چاپی رو مبنای تقسیم قرار می دیم . منظور ما از لوح چاپی هر سطحی هست که ما با استفاده از روشهای خاص تصاویر و حروف مورد نظرمون رو برای چاپ باید ابتدا بر روی اون منتقل کنیم تا در مراحل بعدی با آغشته شدن اون به مرکب یا هر روش ماده دیگه ای غیر از مرکب بشه تصاویر رو از روی اون بر روی سطح چاپ شونده ای مثل کاغذ یا … منتقل کرد.
لوح چاپ به عنوان یک سطح می تونه انواع و اشکال مختلفی داشته باشه اما وقتی صحبت از چاپ هست شکلی که تصاویر ما بر روی اون نقش بسته اهمیت پیدا می کنه و مبنای ما برای تقسیم بندی روش های چاپ می شود
• روش برجسته
• روش گود
• روش غربالی (یا چاپ سیلک اسکرین )
• روش مسطح ( یا لیتوگرافی)
اینها در واقع ۴ روش ایجاد تصاویر بر روی لوح‌ها و به تبع اون ۴ روش برای چاپ تصاویر هستن (‌ البته نه همه روشها بلکه روش های اصلی)

منبع : چاپخونه و تولیدمحتوا

انواع تجاری ماشین‌های چاپ افست