چاپ در صنعت نساجی
چاپ در حقیقت رنگرزی موضعی یا از بین بردن موضعی رنگ است. گرچه با استفاده از ماشین بافندگی یا کشبافی نیز میتوان نقشی را با نخهای رنگی یا حتی یک نخ رنگی روی پارچه به وجود آورد، ولی چاپ یک نقش روی پارچه غالباً آسان تر بوده و ارزانتر تمام میشود و تولید بسیار بالاتری را ممکن میسازد. پارچههای چاپ شده عموماً به علت عدم امکان نفوذ خمیر چاپ به طرف دیگر پارچه فقط در یک طرف نقش دارند. علاوه بر پارچه، فتیله شانه شده، کلاف نخ یا دسته نخ تار (چله) چاپ شود.
چاپ پارچههای بافته شده : پارچههای بافته شده بیشتر از پارچههای دیگر چاپ میشوند. پارچههای کشباف به مقدار کمتر و بدون بافتها به مقدار بسیار کمتر چاپ میشوند.
چاپ کلاف نخ : کلاف نخ توسط غلتکهای چاپ ویژهای چاپ و سپس تثبیت میکنند. همچنین میتوان نخ را ابتدا به صورت کشباف ساده درآورد و بعد از چاپ و تثبیت، پارچه را شکافت و نخ را روی بوبین جمعآوری کرد. استفاده از چاپ جت که محلول یا تعلیق رنگینه را به صورت اسپری روی کالا میآورد از روشهای دیگر چاپ کلاف است.
چاپ چله : چاپ چله برای تولید پارچههایی است که هر دو روی آن در معرض دید قرار میگیرد و احتیاج به نقش در هر دو روی پارچه دارد. از روشهای دیگر چاپ چله چاپ ترانسفر یا انتقالی است.
چاپ فتیله پشمی شانه شده : برای تولید نخ ملانژ با یکنواختی بالا که در تولید پارچههایی با کیفیت عالی استفاده میشود فتیله پشمی شانه شده توسط ماشین ویگورو چاپ شده و بعد از تثبیت مراحل بعدی ریسندگی را طی میکند.
روشهای چاپ در نساجی :
چاپ مستقیم : این روش آسانترین و ارزانترین روش است و بیشتر از روشهای دیگر کاربرد دارد در این روش پارچه ممکن است زمینه سفید یا روشن رنگی داشته باشد. رنگینه به کمک خمیر چاپ مستقیماً روی پارچه چاپ میشود.
دستگاه چاپ مسقیم دیجیتال روی پارچه های طبیعی و مصنوعی شامل نخ، پنبه،پشم، کتان، ابریشم، متقال، چلوار، مخمل، کریشه همچنین ریون، اکریلیک، پلی استر، نایلون، فاستونی و الیاف ترکیبی مانند ویسکوز مورد استفاده برای تولید انواع پوشاک زنانه مردانه و بچه گانه همچنین ورزشی ، چاپ ملحفه و روتختی و رومبلی و کوسن، چاپ فرش و چاپ موکت، چاپ روسری ، چاپ حوله، چاپ اسپان باند، چاپ تی شرت وچاپ جوراب، چاپ گونی پشمی و… می باشد
DOFORT TEXTILE PRINTER یک پرینتر دیجیتال برای چاپ مستقیم روی پارچه با استانداردهای جهانی است که قابلیت چاپ مستقیم روی رنج وسیعی از انواع پارچه های طبیعی و مصنوعی را دارد. توانایی بالا و تاثیر گذاری برای حجم و سرعت بالای چاپ را داشته و بسیار مناسب برای استفاده جنبه های بازرگانی و صنعتی می باشد. این محصول توانایی پرینت با کیفیت و تراکم رنگ بسیار بالا بر روی نخ، پنبه، کتان و ابریشم را دارد.PAPIRUS
چاپ برداشت : در این روش پارچه مطابق با روشهای مناسب رنگرزی و تثبیت میشود. سپس به کمک چاپ رنگ زمینه پارچه طبق طرح از میان برداشته میشود و جای سفید ان باقیمانده یا آنکه همزمان با از بین رفتن رنگ زمینه رنگ دیگری که تحت تأثیر مواد برداشتکننده قرار نمیگیرد جای آن را میگیرد. حالت اول برداشت سفید و حالت دوم برداشت رنگی نام دارد.
چاپ مقاوم : در این روش از تثبیت رنگینه زمینه یا تماس رنگینه با الیاف در مواضع جاپ شده جلوگیری به عمل میآید. مقاومت در مقابل تثبیت رنگینه زمینه ممکن است به صورت فیزیکی یا با استفاده از مواد شیمیایی باشد. در صورتی که طرح پارچه ابتدا چاپ شده و سپس با یک شابلون تمام باز با خمیر چاپ حاوی رنگینه زمینه چاپ شود آن را (پیش مقاوم) و اگر پارچه بعد از چاپ شدن با یک شابلون تمام باز با خمیر چاپ حاوی رنگینه زمینه با خمیر چاپ مقاوم چاپ شود آن را (پس مقاوم) گویند.
چاپ کَلاقهای یا باتیک یکی از روشهای چاپ بر روی پارچه است که در کشورهایی مانند اندونزی، تایلند، سریلانکا، هند و ایران از قدیم کاربرد داشتهاند.
این روش در ایران بیشتر در تبریز و اسکو رواج دارد و کَلاقهای نامیده میشود. واژه باتیک ریشه اندونزیایی دارد. در چاپ کلاقهای، کلیه طرحها و رنگها را با استفاده از واکس و عملیات رنگرزی بر روی پارچه منتقل میکنند. برای این کار بیشتر از پارچه ابریشم استفاده میشود. تاروپود پارچه از واکس پوشیده میشود و هر دو روی پارچه یکسان نقش میشود. رنگهای به کار رفته برای چاپ بیشتر از دسته رنگهای گیاهی مانند روناس، اسپرک، پوست انار و زردچوبه است. یکی از ویژگیهای چاپ کلاقهای ایجاد رگههای رنگی است که در اثر شکستن واکس و نفوذ رنگ از میان این شکستها به پارچه در حین عملیات رنگرزی بر روی پارچه پدید میآید. ابزار کار چاپ باتیک «تیان» نام دارد که وسیلهای فلزی شبیه به قیف نازک است. همچنین قلممو، مهر و کارگاه چوبی (برای مهار کردن پارچه) نیز استفاده میشود. روشهای چاپ باتیک عبارتند از چاپ مستقیم، چاپ برداشت، چاپ با شابلون، نقاشی باتیک روی پارچه ابریشمی، تار عنکبوتی، قلممویی، بدون رنگرزی و باندا (پیچشی). استاد حسین گنجینه از استادان معروف این سبک در ایران است.